Covid-19, sadece bizim ülkemizde değil tüm dünyada büyük bir etki yarattı ve çalışma hayatı ile ekonomik yaşamı doğrudan etkiledi. Çalışan kesimin yanında küçük ve büyük işletmeleri sert bir şekilde vuran bu salgın, online alışveriş bazlı çalışan işletmeler içinse bulunmaz nimetti. Buraya kadar okuduklarınız size bir Covid-19 ve sektör analizi gibi gelecek ancak yazının devamında dünyadan ve Türkiye'den örneklerle salgın döneminde uygulanan başarılı desteklerden bahsedeceğim.
Melbourne
Öncelikle bu konuya doğrudan şu anda içerisinde yaşadığım ülke olan Avustralya'dan bir örnekle başlamak istedim. Melbourne'de Covid-19 salgını vatandaşlar için sıkıntılı bir şekilde başladı ve devam ediyor. Avustralya bir eyaletler ülkesi olduğu için her eyalet, devletin kendi aldığı önlemlerden bağımsız olarak, kendi önlemini aldı. Bunların en güzel örneklerinden bir tanesi de Melbourne. Çok sert geçen salgın döneminde Melbourne, 2020 yılının Ağustos ayında vaka sayılarının 700'lere dayanmasından 3 haftalık sokağa çıkma yasağı ilan etti. Bu yasak süresinde ise Melbourne'ün içerisinde bulunduğu Victoria eyaleti sınırları içinde yaşayan her vatandaşa istisnasız devlet sağlandı. Bu devlet desteğinden kısaca bahsetmem gerekirse, Victoria eyaletinde yaşayan bir ailenin geçim masrafı eyalet hükümetinin hesaplamalarına göre (kira, mutfak masrafı, yakıt masrafı, eğlence masrafı, giyim masrafı gibi) haftalık 800 Avustralya doları düzeyinde olduğu görünüyor. Ancak eyalet hükümeti insanların evlerinde kalmaları için haftalık 1500 Avustralya doları yardımda bulundu.
Lezzet Ankara
Ülkemizde hükümetin yaptığı komik yardımlardan bahsetmek durumu daha da komik hale getireceğinden bu kısımda sadece Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin ortaya çıkardığı bir projeden bahsetmek istiyorum. Geçenlerde Mansur Yavaş'ın Twitter hesabından paylaştığı bu proje aslında işletmeler için son derece faydalı başarılı bir proje olacak gibi duruyor. Bildiğiniz gibi ülkemizde online yemek siparişi yapabildiğiniz farklı uygulamalar ve internet siteleri bulunuyor. Bunlardan en tanınanı ve bilinirliği en yüksek olanı Yemeksepeti... Mansur Yavaş önderliğinde Ankara Büyükşehir Belediyesi, sadece Ankara içerisinde hizmet verecek benzeri bir proje hazırladıklarını açıkladı. Lezzet Ankara adı verilen bu proje ile Ankara'daki gıda sektöründe yer alan işletmeler ücretsiz üye olarak sıfır komisyon sayesinde müşterileri ile tıpkı kendi internet sitelerinden sipariş veriliyormuş gibi kendi fiyatları üzerinden alışveriş yürütebilecekler. Aslında bu projenin en güzel tarafı hem müşteriler doğrudan işletmelerin kendi fiyatlarını görebilecek hem de işletmeler yaptıkları her satıştan aracı firmaya komisyon ödemeden fiyat farklılığı olmadan satış yapabilecek. Salgın döneminde zaten ağır bir darbe yiyen işletmeler bir de komisyon ödemek zorunda kalmayacak.
İtalya Covid Destek Paketi
Covid-19 salgınını en ağır yaşayan Avrupa ülkelerinden birisi de İtalya... Hepimizin aklında yer etmiştir, insanların balkonlara çıkıp şarkılar söylediği ve birbirlerine moral verme çabaları içerisinde salgının azalmasını beklediği günleri. İtalya'da şu anda 10 Temmuz 2021 itibariyle, 2078 yeni vaka bulunuyor ve bu rakalamlara 40 binlerden gelindi. Salgının en sert olduğu zamanlarda İtalya, toplamda 32 milyar avroluk bir destek paketini uygulamaya koydu. Bu yardım paketinin 11 milyar avrosu ise doğrudan vatandaşlara nakit yardımı olarak uygulandı.
Kanada Covid Destek Paketi
Covid-19 konusunda en erken tedbirleri alan ülkelerden birisi kesinlikle Kanada oldu. Çok iyi hatırlıyorum salgının ilk dönemlerinde Avrupa ülkeleri daha sürecin nasıl devam edeceğini beklerken Kanada Başbakanı'nın "Vatandaşlarımız hiç merak etmesin. Onların sağlığı bizim için her şeyden çok daha önemli gereken destek verilecek yeter ki sokaklara çıkmayın" açıklamalarını. Kanada bu süreçte ilk etapta 82 milyar Kanada doları gibi müthiş bir büyüklükte yardım paketi açıklamış, daha sonra yapılan eklemelerle bu paketi 107 milyar Kanada doları olarak güncellemişti. Bu paketin 52 milyar Kanada dolarının doğrudan vatandaşlara yardım olarak, kalan 57 milyar Kanada dolarının ise ekonomiyi canlandırma hamlelerine destek amaçlı kullanılacağı açıklanmıştı.
İşin özeti yardım yaptığın zaman ekonomik yeterlilik çok önemli bir rol oynuyor. Avustralya, İtalya, Kanada gibi ülkelerin yaptıkları yardımları göz önüne aldığımızda ülkemizde esnaflar için yapılan 3000 TL'lik kira yardımları komik duruyor. Sonuçta o esnaf zaten 10.000 TL kira ödüyor. Ekonomiyi canlı tutmak ve salgından en az hasarla kurtulmak için güçlü bir ekonomik güvence sağlamak ve acil durum politikaları uygulamak gerekiyor.