Gök Bilimi Olarak Yer Edinmiş: Astronomi!

astronomi

Yunanca bir kelime olmakla birlikte dilimizde astronomi, gök bilimi anlamına gelmektedir. Anlaşıldığı üzere bir bilim dalını ifade eden bu kavramla uğraşanlara astronom yani gök bilimci veya gök bilimiyle uğraşan kişi denilmektedir. Köken olarak Fransızca(astronomie) olan fakat Yunancadan türemiş bu kelime göklerin yasası veya yıldızların yasası anlamını taşımaktadır.

Gök mekaniği ile ilgilenen bu bilim bir başka deyişle gökyüzünün anatomisi ile ilgilenmekte ve incelemelerde bulunmaktadır. Yaptığı incelemeler gök taşları, yıldızlar, bulutsu ya da dev galaksiler, meteorlar, kuyruklu veya takımyıldızları üzerinde olmakla birlikte Ay ve Güneş’i de içine almaktadır.

Birçok bilim adamının ilgisini çeken bu bilim Türk tarihinde de köklü bir geçmişe sahiptir. Geçmişten günümüze bu bilimle ilgilenip bünyesine yeni bilgiler katmasını sağlayan onlarca bilim insanı Türk tarihinde yer edinmektedir.

Harezmî

İlk Türk astronom olduğu bilinmektedir. Bu bilime en büyük katkısı birinci ve ikinci dereceden denklemleri cebirle çözmelidir. Bunun yanında matematik bilimiyle de alakadar olan Harezmî 0 rakamından bahseden ilk bilim insanıdır. Astronomik cetveller oluşturan Güneş ve ay tutulmalarını izleyen Harezmi bu araştırmaları için trigonometrik cetvellerden de yararlanmıştır. Zicü’l-Harezmi adlı eserinde Güneş ve Ay tutumlarıyla ilgili gözlemlerini yazmış, Kitab’ul Ruhname adlı eserine ise astronomik incelemelerini aktarmıştır. Bıraktığı bu eserler kendinden sonra gelen bilim insanlarının yollarını aydınlatmıştır.

Biruni

Önemli astronomlarımızdan olan Biruni Dünya’nın döndüğünü ifade eden ilk bilim insanıdır. Bununla beraber Güneşin ve diğer gezegenlerin yerlerini tayin etmiş ve dönüş yönlerini ifade etmiştir. Türkçesi Astronomik Coğrafya olan El-Kânûn-ül-Mes’ûdî adlı bir eseri vardır. Sultan Mesut’a ithaf edilerek yazılan bu eser, Sultan Mesut tarafından taktir görmüştür.

Döneminin ünlü bilim adamları arasında yer alan Biruni matematik bilimiyle de ilgilenmiştir.

Uluğ Bey

Döneminin hükümdarlığını yapan Uluğ Bey ünlü astronomlar ile birlikte sarayında çalışmalar yapmış ve şehrine rasathaneler kurdurmuştur. Astrolojinin babası olarak bilinmektedir.

Ali Kuşçu

Uluğ Bey gibi önemli insanlardan eğitim gören Ali Kuşçu’nun bu bilimle ilgili pek çok eseri vardır. Bu eserleri Risale-i fi’l Fethiye, Risale-i fi’l Hey ve Şerh-i Tici Uluğ Bey’dir. Bu eserler Arapça olarak yazılmıştır.


Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski

İletişim